“İnsanların yapısı, hem gördükleri, hem de yaptıkları iyilikler nedeniyle bir başkasına bağlanmayı gerektirir.”
Niccola Machiavelli
Bağlanma Teorisi ( Attachment Theory) psikolojinin temel taşlarından biridir. Bağlanma çift yönlü bir süreçtir. Doğum sırasında kurulacak olan bağlanma ilişkisinin niteliği anne ve bebek arasındaki iletişimin kalitesini saptamaktadır. Çocukluk yıllarında, annemiz ya da bizim sevgi ve fiziksel ihtiyaçlarımızı karşılayan birincil figürle kurduğumuz bağ bizim ilerleyen ilişkilerimizde kuracağımız bağ ile yakından ilişkilidir.
Bağlanma stillerinin insanların hem çocukluk hem de yetişkinlik yaşantılarına etkisi olduğu araştırmalarda görülmüştür. Kişinin sahip olduğu bağlanma stili onun kişiliğinin oluşumunda etkili olduğu gibi, bununla alakalı psikolojik oluşumunda etkilidir. Daha sonra yetişkinler üzerinde yapılan çalışmada ise bağlanma stillerinin romantik ilişkilerde de etkisi olduğu anlaşılmıştır. Tüm bu bilgilere bakacak olursak bağlanma modelinin çok önemli bir psikolojik model olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bağlanma stillerini anlamak ilişki dinamiklerini anlamak için çok önemlidir.
Güvenli Bağlanma
Çocukluğunuzda tüm ihtiyaçlarınız karşılanmıştı. Ebeveynleriniz güvende olduğunuzu, iyi bakıldığınızı hissetmeniz için ihtiyaçlarınıza karşı özenli ve duyarlıydı. Yetişkinlikte kendini güvende hissettiği sıcak, duygusal olarak yakın, sevgi dolu bir ilişki yaşamak isterler. Partnerlerine bağlı, partnerinin isteklerine duyarlı, ihtiyacı anında partnerinin ya da arkadaşının yanında olan kişilerdir. Bu kişiler ilişkilerini sonlandırmaktan çekinmezler. Olumsuz bir durumda ayrılma kararını rahat bir şekilde alabilir ve yolarına kaldıkları yerden devam edebilirler. Duygularını iyi yönetirler aynı şekilde duygularını rahat bir şekilde ifade edebilirler. Hoşgörü sahibi, empatik ve affetme kapasitesine sahiptirler. Güvenli bağlanma tarzına sahip kişiler sıklıkla desteklendiğine ve ona arka çıkacak birilerinin olacağına dair bir geliştirmişlerdir. Başkalarına yönelik olumlu beklentileri kadar kendilerine yönelik de olumlu beklentileri vardır.
Yetişkinlerde Güvenli Bağlanmanın Özellikleri
Sağlıklı bir özgüvene sahip olmak
Çatışmadan kaçınmamak( bunu bir tehdit olarak algılamamak)
Güvenmek, empati kurmak ve farklılıklara hoşgörülü olmak
Sınırları koymak ve saygı duymak
Kendin olarak ortaya çıkma konusunda rahat olmak
Duygularını iyi yönetmek ve kendi kendini düzenlemek
Kıskançlıkla mücadele etmemek
Duygularını ve ihtiyaçları dürüst ve açık bir şekilde iletmek
Bağımsızlığı korurken yakın ilişkiler kurabilmek
Kaçıngan Bağlanma
Ebeveynleriniz muhtemelen uzak, soğuk ve tepkisizdi. Çocukluğunuzda bu tür bağlanma geliştirenler, yetişkinlikte yaşadığı ilişkilerde ciddi problemler yaşanır. Çünkü hem partnerleriyle yakın olmayı çok isterler hem de yakınlaşmaktan çok çekinirler. Bağımsızlık, bu kişiler için olmazsa olmazdır. Samimiyet barındıran her ilişkiyi reddederler. Karşısında ki kişiye yoğun ilgi duyacaklarından ve onlar tarafından reddedilmekten çok korkarlar. Yalnız kalmak onlar için daha az can yakıcıdır. Partnerlerinden bir şey saklama potansiyeli çok fazladır sadakat göstermezler bu sebeple gündelik ilişki daha çok tercih ederler. Bunun sonucunda daha bağımsız ve kendine güvenen, değişken insanlara bağlanmak istemeyen birisi olursunuz.
Yetişkinlerde Kaçıngan Bağlanmanın Özellikleri
İlişkide boğulmuş veya hapsolmuş hissetme eğiliminde olmak
Sıklıkla eski partneri romantikleştirmek ve diğerlerini onunla karşılaştırmak
Negatif anıları bastırmak
Reddedilmekten kaçınmanın bir yolu olarak ilişkilerden kaçmak
Partnerini sık sık “ çok şey isteyen” veya “ yapışkan” olarak algılamak
İma ederek, şikayet ederek veya somurtarak destek aramak
Birisi yakın bir düzeyde bağlantı kurmaya çalıştığında, kapanma eğiliminde olmak
Sık sık başkalarında kusurlar bulmak
Yakın ilişki kurduğunuz kişinin kaçıngan olduğuna dair açık deliller:
Karmaşık mesajlar veriyor
İdeal bir ilişki özlem duyuyor
Umutsuzca “o kişiyle” tanışmak istiyor
Duygusal sağlığınızı umursamıyor
“fazla muhtaç”, “hassas” olduğunuzu ya da “fazla tepki verdiğinizi” iddia ediyor
Ona rahatsızlık veren şeyleri söylediğinizde yok sayıyor
Kaygılarınızı “mahkeme salonundaymış” gibi duygusuzca ele alıyor.
Mesajlarınız bir türlü ulaşmıyor.
Kaygılı Bağlanma
Ebeveynleriniz ihtiyaçlarınızla ilgilenme konusunda tutarsızdı. Kaygılı bağlananların, ilişkilerde en çok yaşadığı sıkıntı güvensizliktir. Bu kişiler kendilerini partnerlerine o kadar bağlarlar ki onlar tarafından terk edilmekten aşırı kaygı duyarlar. Sensiz ben nefes alamam, sensiz ben bir hiçim gibi sözler kaygılı bağlananların sözleridir. Ayrıca bu kişiler, fazla duygusal çok fazla manipulatif, mücadeleci ve öfkelidirler. İlişki konularında kendinde asla hata bulmaz hep karşı tarafı suçlarlar. Sürekli olarak ilgi görme ve partner tarafından doğrulanma ihtiyacı hissederler. Kendinizi bu kişilere ifade etmede zorluk yaşayabilirsiniz. Bu kişilerin yaşadığı ilişkiler, onların günlük bütün işlerin ötesinde ve hayatının merkezindedir.
Yetişkinlerde Kaygılı Bağlanmanın Özellikleri
İlişkilerde sık sık “takip eden” rolünü üstlenmek
Sürekli güvence istemek
Durumu korumak için ihtiyaçlarını sürekli bastırmak
Yakınlığı ve samimiyeti sürekli arzulamak
Partnere güvenmek için mücadele etmek
Dürtüsel ve karamsar olma eğilimi içinde olmak
Sık sık kıskanmak
Partnerin ruh hallerine ve eylemlerine duyarlı olmak
Partnerine aşırı derecede bağımlı hale gelme
Kaygılı bağlanma stilinin kendini güçlendirmek için yapacakları:
Gerçek ilişki ihtiyaçlarınızı bilin ve kabul edin.
Kaçıngan adayları önceden tanıyın ve eleyin
Tamamen kendiniz olun ve etkin iletişimi kullanın
Bolluk felsefesi; yeni insanlar tanıyın
Güvenli insanlara şans verin